آشنایی با طرح ساخت VPN های قانونی

     

مقدمه

وضعیت کاربران اینترنت در ایران به دو صورت است، برخی دچار فیلترینگ داخلی هستند و برخی دچار محدودیت خارجی ها که به دلیل تحریم ها وجود دارد. اگر سروکارتان با اینترنت باشد بدون شک سراغ فیلترشکن یا VPN را گرفته اید. به نظر می رسد که به زودی شاهد ارایه VPN قانونی توسط وزارت ارتباطات خواهیم بود.

VPN قانونی چیست؟

صحبت درباره ساخت وی پی ان قانونی یا همان وی پی ان بومی برمی گردد به سال ۱۳۹۲ که برای دور زدن تحریم ها قرار شد در خصوص تأمین نیازمندی مردم به دسترسی به سایت‌های تحریمی که خدمات را به IPهای ایران ارائه نمی‌دهند، اقداماتی انجام شود تا مردم برای دسترسی‌های ضروری خود به این سایت‌ها، نیازی به استفاده از وی پی ان های فیلترشکن غیر قانونی نداشته باشند. این وی پی ان ها در همان سال هم به بهره برداری رسید البته فقط برای سایت هایی که به خاطر تحریم ها توسط کشورهای ارائه دهنده خدمات فیلتر شده بودند مورد استفاده قرار می گرفت اما در طرح جدید قرار بر این است که با این کار دسترسی افراد بر اساس نیازهایشان صورت گیرد. معاون وزیر ارتباطات در این زمینه گفته است: «هدف از اجرای این طرح آن است که به نحوی برنامه ریزی صورت بگیرد تا اقشار مختلف مردم که با توجه به شرایط شغلی و اجتماعی شان، نیازمندی هایی برای دسترسی به اینترنت بدون فیلتر دارند بتوانند از این دسترسی استفاده کنند. برای مثال طبق این طرح استادان دانشگاهی، پزشکان، خبرنگاران و اقشار مختلف جامعه می توانند دسترسی های خاص خودشان را به اینترنت داشته باشند و دسترسی آن ها با یک کودک یا نوجوان متفاوت است.

VPN قانونی چگونه ارائه خواهد شد

به‌گفته‌ی سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور، تعیین بعد فنی سازوکار VPN قانونی مربوط به وزارت ارتباطات است و این وزارتخانه باید پیش‌نویسی دباره‌ی ضوابط فنی تهیه کند. در این پیش‌نویس که هنوز ارائه نشده، مشخص خواهد شد کدام اپراتورها می‌توانند VPN قانونی ارائه دهند و آیا اپراتورهای قبلی باید مجوز دریافت کنند یا مجوزی برای اپراتور جدید صادر خواهد شد. او در پاسخ به این سؤال که «چرا باید سایتی فیلتر شود و بعد برای واردشدن به آن فیلترشکن قانونی ارائه کرد، درحالی‌که می‌توان برای برخی افراد به‌دلایل شغلی و تحصیلی اینترنت بدون فیلتر در نظر گرفت؟» توضیح داد:

ما به این قائل نیستیم که سایتی را بی‌دلیل فیلتر کنیم و بعد اشخاص مجبور باشند بابت ورود به آن هزینه‌ای پرداخت کنند. این مبلغ از ناحیه‌ی حاکمیت دریافت نمی‌شود و اپراتورها برای ارائه‌ی این خدمات مبالغ را از کاربران اخذ خواهند کرد. اگر محدودیتی برای حفظ امنیت فضای مجازی کشور طبق قانون در نظر گرفته‌ایم، به این معنا است که هیچ‌کس نباید به آن ورود پیدا کند؛ مگر آنکه افرادی خاص با نظارت و مجوز لازم به قدر نیاز بتوانند از آن محدودیت عبور کنند.

تفاوت VPN قانونی با VPN فیلترشکن

یکی از مهم ترین مزیت هایی که برای وی پی ان های قانونی بیان می شود محیط امن این وی پی ان هاست. بر اساس این گفته شما با استفاده از وی پی ان قانونی مطمئن هستید که اطلاعات شخصی، رمزهای حساب های بانکی و اطلاعات هویتی تان افشا نخواهد شد و در کل اطلاعات گوشی تان به یغما نمی رود.

هدف از ارائه VPN قانونی چیست؟

هدف از تدوین این آئین نامه آن است که VPN بنا بر نیاز و اقتضائات به صورت قانونی به طبقات و اقشار مختلف مردم از جمله صنوف و کسب و کارها تعلق گیرد تا بتوانند برای نیازهای شغلی خود از آن استفاده کنند. در این راستا آئین نامه‌ای توسط کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه تدوین شد تا مشخص شود که VPN قانونی به چه افراد و مشاغلی تعلق می‌گیرد.

نظر وزیر ارتباطات در این باره

سال گذشته، آذری جهرمی وزیر ارتباطات در جلسه علنی مجلس در پاسخ به اعتراضات درباره خرید و فروش vpn در جمع نمایندگان گفته بود: در حال حاضر فیلترشکن به راحتی فروخته می‌شود، برخوردی با این تجارت نمی‌شود و پشتش هم معلوم است چه کسی است. می‌گویند قانون نداریم که فیلترشکن فروشی جرم است و ما شاهد تجارت چند صد میلیاردی در این حوزه هستیم. او عنوان کرده بود: می‌گویند وزارت ارتباطات فیلترشکن‌ها را ببندد و اگر زندگی مردم مختل شد خودش هم جواب دهد. ما به صیانت از اخلاق اعتقاد داریم. ولی حل مشکل راه حل دارد و نمی‌شود بدون داشتن ابزار مورد نیاز کاری را انجام دهیم. در نهایت بتازگی ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی در خصوص آخرین وضعیت طرح VPN قانونی اظهار کرد: موضوع VPN قانونی و اپراتور ارائه دهنده این خدمات ارتباطی با مرکز ملی فضای مجازی ندارد؛ بلکه این موضوع در قالب تقسیم کار دادستانی و وزارت ارتباطات انجام می‌گیرد.

جمع بندی

به هر حال سازمان‌های خاصی بسته به فعالیت شأن مانند سازمان‌های دولتی، بانک‌ها و سفارتخانه‌ها نیاز به استفاده از VPN دارند و در بعضی حوزه‌ها نیز شاهد تحریم آمریکا در سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی هستیم که نیاز است کسب و کارها از VPN برای دسترسی به آنها استفاده کنند؛ از این رو این آئین نامه در حال تدوین است تا موضوع استفاده از VPN در کشور ساماندهی شود.